Żydowskie organizacje ekstremistyczne powstałe pod koniec lat 60-tych i na początku 70-tych, a których rozkwit działalności przypada na lata 80-te i 90-te XX wieku, mimo iż porównują się do żydowskich organizacji terrorystycznych walczących za czasów mandatu brytyjskiego, działają jednak na zupełniej odmiennej podstawie ideologicznej. Zarówno podstawą działań Irgunu jak i Gangu Sterna był nacjonalizm oderwany od wpływu religii. Podstawą działalności organizacji Kach, jak również ekstremistycznej części ruchu osadników Gusz Emunim jest szeroko pojęty fanatyzm religijny. Działania zmierzające do powiększenia terytorium państwa Izrael, jak również pozbycia się arabskich mieszkańców z tych terenów z religijnych pobudek przez ortodoksyjnych Żydów, określane jest w literaturze jako syjonistyczny mesjanizm. Przyczyn rozwoju tego zjawiska jest kilka, przede wszystkim: brak realnego rozdziału religii od państwa, oraz wygrane wojny z arabskimi sąsiadami w 1967 i 1973 r. W chwili objęcia we władanie całej Jerozolimy w 1967 r., ortodoksyjni Żydzi uznali, iż żyją w czasie mesjańskim i muszą przygotować całą Palestynę na nadejście Zbawiciela.

Gusz Emunim (Blok Wiernych) jest ruchem żydowskich osadników skupionych w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu Jordanu. Podstawą tego ruchu jest fundamentalizm religijny połączony z nacjonalizmem i rasizmem. Organizację tą założył w 1974 r. rabin Cwi Jehuda Kook, człowiek niezwykle charyzmatyczny, który usprawiedliwiał wszystkie formy terroryzmu żydowskiego poprzez odpowiednią interpretację religijnych tekstów. Rabin Kook przed śmiercią w 1982 r. przywództwo w Bloku Wiernych powierzył rabinowi Moshe Levingerowi i rabinowi Eleazerowi Waldmanowi. Waldman podkreślił, że Kook wymagał świętej wojny, która według niego była jedynym sposobem na przyjście Mesjasza. W swojej ideologii ruch głosi hasła rasistowskie i szowinistyczne wykazując różnice między Żydami i nie-żydami, aby w ten sposób wywyższyć swój naród ponad wszystkie inne narody. Podstawowa polityka Gusz Emunim odnosi się do budowy sieci edukacji religijnej, w której nacjonalizm jest obecny jako najwyższa forma religijnej cnoty.

Mimo, iż ścisły trzon ruchu stanowi grupa 10-20 tysięcy osadników rozrzucona głównie po Zachodnim Brzegu Jordanu, organizacja ma o wiele szerszy wpływ na izraelskie społeczeństwo i funkcjonowanie systemu państwa. Stało się tak w wyniku częściowego przekształcenia ruchu w partię polityczną. Poprzez presję Gusz Emunim, począwszy od 1977 r. rozpoczęła się zakrojona na szeroka skalę akcja kolonizacyjna terytoriów okupowanych.

Z ruchu została wyodrębniona komórka, która zajmowała się organizacją ataków na Arabów w Izraelu i na terytoriach okupowanych, nosi ona nazwę Gusz Emunim Underground (można również spotkać w literaturze określenia: Jewish Undrgrund, Makhteret lub Jewish Terror Organization). W 1980 r. zostały podłożone ładunki wybuchowe pod samochody trzech palestyńskich burmistrzów, w pierwszej eksplozji burmistrz Nablusu Bassam al-Szaki stracił obie nogi, w drugiej burmistrz Ramallah Karim Chalef stracił stopę, a w trzeciej, której celem był burmistrz El-Bireh – Ibrahim Tawila – wzrok stracił izraelski saper próbujący rozbroić ładunek. W 1983 r. w Hebronie żydowscy osadnicy z grupy Gusz Emunim Underground zaatakowali islamski college. W wyniku ostrzału z karabinów maszynowych zginęły trzy osoby a trzydzieści trzy zostały ranne. Ujawniono także przygotowania organizacji do wysadzenia pięciu arabskich autobusów w godzinach szczytu. Akcja pod kryptonimem „Wzgórze Świątynne” zakładała zniszczenie meczetów przez eksplozję dwudziestu ośmiu precyzyjnych ładunków wybuchowych. Podczas przesłuchań prowadzonych przez Szin Bet, ujawniono szatańską logikę tych terrorystów: „Zniszczenie meczetów rozwścieczyłoby miliony Arabów na całym świecie. Najprawdopodobniej ich furia spowodowała wojnę, która eskalowałaby i skończyłaby się wojną światową. Taka wojna, z jej ogromnie wysoką śmiertelnością pchnęłaby proces odkupienia Żydów i państwa Izrael, najpierw wszyscy Arabowie zniknęliby i w ten sposób wszystko byłoby gotowe na nadejścia Mesjasza”. W grudniu 1997 r. policja izraelska ujawniła, iż członkowie Gusz Emunim Underground zamierzali zniszczyć święte miejsca Islamu i wznieść w ich miejsce świątynię Salomona. Dla rabina Gershona Solomona jednego z przywódców ruchu, nadrzędnym celem jest zniszczenie najświętszej islamskiej świątyni w Jerozolimie, wielokrotnie poprowadził on fanatyków religijnych do zbrojonych ataków na arabskie ziemie i Wzgórze Świątynne. W marcu 1971 r. rabin Gershon Solomon zaprowadza swoich zwolenników na Wzgórze Świątynne, po walce z palestyńskimi strażnikami zostają oni zmuszeni do wycofania się. Trzy lata później 3 marca 1974 r. rabin Solomon znów ze swoimi zwolennikami szturmuje meczet, ponownie czyni to 14 lipca 1978 r. Protesty Palestyńczyków zostają stłumione przez IDF., zostaje użyty gaz łzawiący. 10 sierpnia 1980 r. stu trzydziestu uzbrojonych fanatyków Gusz Emunim Underground szturmuje Wzgórze Świątynne – zostają odparci. Miesiąc później sytuacja powtarza się. 10 marca 1983 r. uzbrojeni członkowie z Bloku Wiernych wchodzą do meczetu, pokonują strażników, są w posiadaniu dużej ilości materiałów wybuchowych, karabinów automatycznych i pistoletów. Zostają zatrzymani przez izraelską policję. 27 stycznia 1984 r. ma miejsce najniebezpieczniejsza próba wysadzenia meczetów na Wzgórzu Świątynnym, grupa terrorystów z 250 funtami materiałów wybuchowych, mając przy sobie dziesiątki granatów, lasek dynamitu, wdarła się do meczetu. Zostali oni wysłani przez rabina Moshe Levingera. Próba wysadzenia nie powiodła się.

Drugą ważną organizacją stosującą różnego rodzaju formy terroryzmu jest organizacja Kach. Założycielem organizacji był Martin David Kahane (Meir Kahane), urodzony w Nowym Jorku w 1932 r. Do momentu jego przybycia do Izraela jego działalność jako ekstremisty była znana w Stanach Zjednoczonych. Jako nastolatek działał w quasi wojskowej organizacji Betar, a w 1968 r. utworzył Żydowską Ligę Obrony, organizację znaną z późniejszych zamachów bombowych na American-Arab Anti-Discrimination Committee, New Israel Fund, Americans for Peace Now.

Jego ideologia oparta na rasizmie i szowinizmie głosiła, iż prawdziwe żydowskie odkupienie może się dokonać jedynie poprzez wyrzucenie nie-żydowskich mieszkańców z Palestyny, usprawiedliwiając w ten sposób wszelkie formy terroryzmu wymierzonego w Arabów, a w Palestyńczyków w szczególności. Program organizacji Kach można streścić w kilku punktach: deportacja Arabów, Żydzi są narodem wybranym przez Boga, Królestwo Żydowskie jest przyznane przez Boga i zawiera wszystkie ziemie od Nilu do Eufratu. Centrum organizacji znajdowało się w Kiryat Arba (biblijna nazwa Hebronu), żydowskiej osadzie na terenach okupowanych, gdzie Kach wprowadził swoich członków do rady miasta. Od 1972 r. rozpoczął walkę polityczną z palestyńskimi władzami Hebronu, a od 1975 r. domagał się wydalenia wszystkich Arabów z tego miasta.

Podobnie jak ruch Gusz Emunim, organizacja Kach miała swoją zbrojną komórkę, która dokonywała różnego rodzaju aktów przemocy. To skrzydło Kach powstało w 1975 r. i nosiło nazwę TNT – Terror Neged Terror. Organizacja ta była odpowiedzialna w 1980 r. za 30 incydentów o charakterze terrorystycznym, w 1981r. już za 48, w 1982 r. ich liczba wzrosła do 69, w 1983 r. do 119, a w 1984 r. osiągnęła stan 118, w tych zdarzeniach 23 Palestyńczyków poniosło śmierć, rannych zostało 191 a 38 zostało uprowadzonych. W 1980 r. Kahane wezwał władze do utworzenia żydowskiej organizacji, której jedynym celem byłoby ”zabijanie Arabów i wypędzanie ich z Izraela i terytoriów okupowanych”. Działania terrorystyczne TNT były przede wszystkim wymierzone w arabskie meczety znajdujące się na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie, jak również w palestyńskich cywilów. W 1982 r. Amerykanin Alan Goodman otworzył ogień w meczecie Kopuła na Skale na Wzgórzu Świątynnym zabijając dwóch Palestyńczyków i wielu raniąc. 25 lipca 1982 r. Yuval Larner, wieloletni członek Kach, a przed przybyciem ze Stanów Zjednoczonych członek ŻLO, dokonał nieudanej próby wysadzenia arabskich meczetów. Meir Liebowitz wraz z trzema amerykańskimi emigrantami ostrzelał autobus z arabskimi pasażerami, poważne obrażenia odniosło siedem osób. W wyniku śmierci rabina Kahane w 1990 r. zamordowanego w Nowym Yorku organizacja Kach uległa podziałowi: dalej kontynuował działalność Kach prowadzony przez Barucha Marzela w Kiryat Arba, powstała także organizacja Kahane Chai prowadzona przez syna rabina Kahane – Benjamina, z siedzibą w osadzie Tapuah.

Główna fala przemocy Kach była spowodowana przez żydowskich emigrantów ze Stanów Zjednoczonych, którzy wywodzili się z tego samego ortodoksyjnego środowiska, część badaczy nazywa ich „rodem amerykańskich ekstremistów”. Z tego właśnie środowiska wywodzi się doktor Baruch Goldstein z osady Kiryat Arba, który 25 lutego 1994 r. w czasie żydowskiego święta Purim wszedł do meczetu Abrahama w Hebronie, następnie wystrzelił 119 pocisków w plecy modlących się Arabów ze swojego karabinu M-16. Śmierć poniosło 29 osób [wg innych źródeł – ponad 50] a dziesiątki zostały ranne, on sam, gdy zaciął mu się karabin, został pobity na śmierć przez rozwścieczony tłum. Grób Goldsteina stał się miejscem pielgrzymek dla żydowskich ekstremistów.

W wielu przypadkach ataków Kach i Kahane Chai nie udało się powiązać z dowodami i przedstawić zarzutów tym grupom. W kwietniu 2002 r. izraelska policja poinformowała, że organizacja Kach przygotowywała atak bombowy na palestyńską szkołę dziewcząt i szpital w Jerozolimie Wschodniej.

Oprócz Gusz Emunim Underground i TNT w Izraelu działały w tym czasie także grupy, które nie miały typowo terrorystycznego charakteru, jednak wielokrotnie stosowały przemoc, a ich działania wykazywały wszelkie znamiona aktów terroryzmu. Do tych grup zaliczały się: Grupa Mena – czyli Obrońcy Górnego Nazaretu, Baalei Teszuvah, Eyal (Jewish Fighting Organization), Tarcza Obronna (Egrof Magen).

Władze izraelskie rozpoczęły walkę z żydowskim terroryzmem i ekstremizmem. W 1984 r. udało się aresztować 25 członków ruchu Gusz Emunim Underground oraz 2 oficerów Izraelskich Sił Obronnych (IDF) i oskarżono ich o dokonanie wielu aktów przemocy w latach 1978-84, w tym: morderstwa, nieumyślne spowodowanie śmierci, usiłowanie morderstwa, trwałe okaleczenie ciała, działalność w organizacji terrorystycznej. Z 27 osób skazanych w 1984 r. do września 1986 r. zostało uwolnionych dwudziestu, do kwietnia 1987 uwolniono jeszcze czterech, trójce skazanych na dożywocie, byli nimi: Menachem Livini, Szaul Nir (rok wcześniej odpowiedzialny za podłożenie granatu na stadionie piłkarskim w Hebronie), Uziah Szarabaf, po specjalnym złagodzeniu wyroku czas odbywania kary zmniejszono do mniej niż siedmiu lat.

Dokonano aresztowania dwunastu członków Gusz Emunim Underground, którzy podłożyli bomby pod pięć arabskich autobusów, które policja zdążyła w porę rozbroić. Zatrzymano Jeszuę Ben-Szuszana, jednego z autorów planu ataku na Wzgórze Świątynne, wymierzono mu karę czterech i pół roku więzienia. Dan Barri i Josef Tsuri otrzymali wyroki trzech lat więzienia za próbę wysadzenia meczetu Kopuła na Skale, wyrok został zmniejszony przez prezydenta Herzoga.

W październiku 1985 Kneset wydał poprawkę do Prawa Zasadniczego, która była wymierzona we wcześniejszy wyrok Sądu Najwyższego. Poprawka mówiła, że partia, która w swoim programie zawiera hasła rasistowskie, nie może brać udziału w wyborach parlamentarnych. Na podstawie tego przepisu organizacji Kach odmówiono udziału w wyborach w 1988 roku. W 1992 na tej samej podstawie do wyborów nie dopuszczono zarówno Kach jak i Kahane Chai. Po zamachu Barucha Goldsteina rząd Icchaka Rabina wprowadził administracyjnie aresztowanie na trzy miesiące bez formalnego aktu oskarżenia pięciu członków grupy Kach, konfiskatę broni i pozwoleń na broń dla kilkudziesięciu osadników, ewakuację do Izraela kilkunastu osadników z terenów okupowanych, ogłoszono również bezprecedensową godzinę policyjną dla osadników żydowskich w Hebronie i Kiryat Arba. 13 marca 1994 r. rząd Izraela zdelegalizował zarówno Kach jak i Kahane Chai, wpisując je na listę organizacji terrorystycznych. Amerykański Departament Stanu również uznał te dwie organizacje jako ugrupowania terrorystyczne dodatkowo ogłaszając, iż pomoc finansowa lub jakiekolwiek inne wsparcie dla Kach i Kahane Chai jest nielegalne. W styczniu 2001 Federalne Biuro Śledcze (FBI) w Stanach Zjednoczonych podejrzewając, iż terroryści z Kach i Kahane Chai otrzymują pieniądze od swoich sympatyków w USA, przeszukało centralę tej organizacji w Brooklynie. Mimo, iż nikomu nie postawiono żadnych zarzutów ani nikogo nie aresztowano, skonfiskowano w Hatikvah Jewish Center Identity w Brooklynie wiele dokumentów, kaset wideo oraz komputerów. Zdelegalizowano grupę Noar Meir, która była młodzieżowym odpowiednikiem grupy Kach, wzywającą do terroryzmu.

Podsumowując należy stwierdzić, iż terroryzm żydowski w Izraelu składa się z bardzo nielicznych, zamkniętych, stale odradzających się grup i jest prawie niemożliwe, by został on całkowicie wykorzeniony przez służby bezpieczeństwa. Mimo, iż obecnie stale zmniejsza się ilość żydowskich zamachów terrorystycznych, ekstremizmu tych grup przez kilkanaście lat nie udało się całkowicie wyeliminować. W 1997 r. rabin z osiedla Tapuah na Zachodnim Brzegu Jordanu wzywał żydów do rozpoczęcia serii ataków samobójczych wymierzonych w Arabów. W artykule „Poświęcając dla Boga siebie samego” pisał: „Samobójstwo w czasie wojny dla zwycięstwa Izraela jest dozwolone. […] Człowiek, który zgłosi się do takiej operacji na ochotnika, zostanie uznany za bohatera i męczennika”. Nie sposób przewidzieć rozwoju sytuacji w Palestynie w najbliższym okresie. Spowodowane jest to głębokimi zmianami, które mogą się dokonać w Autonomii Palestyńskiej po śmierci Jassira Arafata, prawdopodobnym wznowieniem procesu pokojowego oraz realizacją planu Ariela Szarona dotyczącego wycofania żydowskich osadników ze Strefy Gazy.

Opracował: mgr Adam Krawczyk, Uniwersytet Śląski

Tekst pochodzi z konferencji naukowej pt. „Polityczne metody zwalczania terroryzmu”, która odbyła się w Toruniu 14 stycznia 2005 roku

Za: terroryzm.com/article/275/Terroryzm-zydowski-w-Izraelu-lat-80-tych-i-90-tych-XX-wieku.html