|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HOME
AL-INTIQAD’s
interview met de Zweedse
intellectueelen schrijver Jan Myrdal
Hizbullah´s
newspaper"Al-Intiqad
"
interviews the Swedish intellectual and writer Jan Myrdal
----------------------------------------------------------------------------------------------------
English
French Arabic
Swedish
Spanish
Steun het bevrijdingsfront op zijn eigen voorwaarden!
AL-INTIQAD’s
interview met de Zweedse
AL-INTIQAD: Welkom Jan Myrdal en dank u wel
voor dit interview in AL-INTIQAD.
JAN MYRDAL: Ik ben blij met
de mogelijkheid te discussiëren met een islamitisch publiek en mijn gedachten
bloot te leggen over een aantal algemene kwesties. Ik ben geen moslim; het is
belangrijk dat dat van het begin af duidelijk is, want er is een zeer sterke
imperialistische propaganda die zegt dat er een onoverbrugbare kloof bestaat
tussen mensen als ik en moslims. Ik houd staande dat dit niet zo is.
Ik probeer in deze discussie te zeggen, wat ik
probeerde te zeggen op verschillende conferenties in Stockholm, Parijs,
Istanboel en in Jordanië: de huidige conflicten maken geen deel uit van een
botsing tussen civilisaties, een oorlog tussen culturen.
 Laat ik het concreet stellen. Voor het Istanboel Tribunaal over de
Irak-oorlog zijn Bush en Blair schuldig bevonden aan het soort misdaden dat
werd veroordeeld in de Nürnberg processen tegen de nazi-leiders. Deze beide
politieke leiders hebben de mond vol van hun overtuigingen en idealen; Bush is
wat genoemd wordt een herboren christen en van Blair zegt men dat hij gebeden
heeft voordat hij de beslissing nam om oorlog te voeren. Maar hun daden komen
niet voort uit enige vorm van christendom. Het zijn gewoon hypocrieten. Hun oorlog is geen christelijk religieuze
oorlog tegen de islam. Wijlen mijn grootmoeder was een devoot christen. We
hebben er miljoenen als zij in onze landen. Deze gelovige christenen zijn geen
vijanden van uw landen en uw volkeren, zij zijn het niet die ten oorlog varen.
Bush en Blair en hun gelijken hebben een
agenda die zeer simpel is. Hun strijd is de strijd voor heerschappij, voor
economische suprematie en voor het veroveren van natuurlijke bronnen in uw
landen, in het bijzonder de olie.
De huidige situatie verschilt niet erg veel
van die tijdens de 19e en de 20e eeuw. U in uw landen en wij in onze landen
moeten goed kijken wat er aan de hand is. Wij moeten ons niet van de wijs laten
brengen door praatjes als zou de politiek van Bush worden ingegeven door
‘mensenrechten’ of ‘democratie’ of door zijn christelijke overtuiging. Want dat
is nu net niet zo: het is een kwestie van olie, macht, economische en militaire
overheersing.
 Halliburton verdient schatten aan de oorlog in Irak, zoals u vast wel
weet. Dit moeten we ons goed bewust zijn. U moet
weten dat Cheney, de huidige vice-president van de VS (en de voormalige baas van
Halliburton) in mei 2001 met een rapport kwam over de olie-behoeften van de VS.
Volgens Cheney zou de binnenlandse productie afnemen van toen 8,5 miljoen vaten
per dag tot 7 miljoen vaten per dag in 2020, maar tegelijk zou de consumptie
toenemen van 19,5 miljoen vaten per dag tot 22,5 miljoen vaten. Het
veiligstellen van de voorziening in die energiebehoeften zou de topprioriteit
moeten zijn van de buitenlandse politiek van de VS. Wij weten het allemaal ‘en u
heeft het aan den lijve kunnen ondervinden—hoe deze politiek wordt
geïmplementeerd. Als u op de wereldkaart de 570 militaire installaties van de VS
zou aangeven dan zal u opvallen hoe zij gegroepeerd zijn in de buurt van
olievoorraden en van pijpleidingen. Natuurlijk zullen de leiders van de
roofzuchtige VS er niet rond voor uitkomen. Als de moslim landen van het
Midden-Oosten rijk zijn aan olie, proberen zij hun gevecht om deze olie te
verhullen in een antimoslim campagne of een oorlog tussen culturen (een
‘kruistocht’ zoals Bush zei of de ‘installatie van democratie en respect voor de
mensenrechten’ zoals Blair het zou brengen).
Die campagne tegen de islam als religie en
tegen de moslims als gelovigen is een realiteit. De massamedia en de politieke
discussies in onze landen worden er door gekleurd. Zij wordt gebruikt in de
binnenlandse politiek tegen minderheden in onze landen in Europa (de mensen in
de ‘banlieus’ in Frankrijk bijvoorbeeld). Daarom moeten wij via artikelen,
discussies, conferenties aantonen dat het een valse campagne, een valse
ideologie is.
  Laat ons eens terugkijken. In onze geschiedenisboeken kunt u lezen over de godsdienstoorlogen in het Europa van de 16e en de 17e eeuw. Natuurlijk was er veel te doen over godsdienst. Volgens de propaganda viel de Zweedse koning Gustaaf Adolf, de grote protestantse held, vanuit het noorden Duitsland binnen omwille van de godsdienst. Maar was dat zo? Hij zei van wel en hij was een protestant en hij vocht tegen katholieke generaals, maar hij werd daarvoor betaald door kardinaal Richelieu van Frankrijk. Die katholieke kardinaal gebruikte de protestantse Zweedse koning in zijn strijd tegen de katholieke Duitse Keizer in Wenen. Achter de façade van een godsdienstoorlog werd een nieuwe machtsstrijd uitgevochten voor de suprematie in Europa! Ik zeg dit omdat we ons bewust moeten zijn van
het feit dat het niet de christenen als zodanig zijn (de miljoenen in Europa—en
in andere delen van de wereld—die gelovige christenen zijn zoals mijn
grootmoeder was), maar imperialistische krachten, die voor hun egoï stische
eigenbelang verschillende ideologieën gebruiken. De ene keer praten ze over
‘mensenrechten’ , dan weer—net als religieus ultra-rechts in de VS—over hun
godsdienst, maar in feite gaat het om winst, overheersing en natuurlijke
grondstoffen.
Dit betekent dat de gewone mensen in het
Westen in werkelijkheid hetzelfde belang hebben in vrede en respectvolle
samenwerking’ geen roofoorlog’ als de mensen in uw landen. Het is onze taak als
schrijvers en intellectuelen om dit duidelijk te maken en tegen het valse
bewustzijn in te gaan.
Laat ik een ander voorbeeld nemen om dit
duidelijk te maken. Zweden heeft een tamelijk kleine bevolking, maar we zitten
op 15% van de wereldvoorraad aan . We hebben politiek besloten dit niet te
gebruiken. De VS hebben ooit grote druk op ons uitgeoefend om ons eigen
atoomprogramma —in die tijd wetenschappelijk zeer interessant—niet te
ontwikkelen, maar afhankelijk te blijven van hen. Zoals ik al zei in 1964:
Wanneer Zweden haar eigen gang probeert te gaan, dan zullen de VS en de Sovjet
Unie elkaar vinden om ons te bombarderen!
 Maar onder bepaalde omstandigheden —wanneer de
olievoorraden opraken en hun energiebehoefte groot blijft—zullen de VS zeker
proberen deze Zweedse uranium voorraden te grijpen. Er wordt al onderzoek naar
gedaan, ondanks lokale protesten.
Wanneer we niet willen dat de VS onze
natuurlijke voorraden gebruiken voor hun eigen doeleinden en om er zelf rijk van
te worden, en ons recht op nationale onafhankelijkheid overeind willen houden,
maar geen echt afschrikwekkende verdediging hebben gebouwd (zoals Noord Korea!)
om hen buiten de deur te houden, dan zullen de VS zeker en vast proberen ons
erts in handen te krijgen. Zij verzinnen daarvoor wel een smoes. Ze zouden
kunnen zeggen dat Zweden al meer dan zeventig jaar een min of meer gematigd
sociaal-democratische regering heeft die volgens hen tekort schiet in respect
voor de private eigendom en dat de Zweden bevrijd dienen te worden voor een
echte markteconomie. Of—omdat de uraniumvoorraden in het noorden liggen— zouden
ze kunnen zeggen dat het Same volk (de inheemse etnische minderheid in Zweden)
wordt onderdrukt en geholpen dient te worden door het leger van de VS om een
onafhankelijke nationale staat op te bouwen.
  Ik zeg dit omdat u moet begrijpen dat u niet de enigen bent die het
voorwerp zijn van hun politiek. Kijk naar Joegoslavië! Zolang de VS tijdens de
koude oorlog Tito konden gebruiken tegen de Sovjet Unie, steunden ze Joegoslavië
politiek en economisch en prezen zij de staat Joegoslavië. Toen ze de koude
oorlog gewonnen hadden, sloegen ze om als een blad aan een boom. Het was toen in
hun belang en dat van Duitsland om de staat Joegoslavië op te splitsen. Verdeel
en heers! AL-INTIQAD: Welke strategieën gebruiken de imperialistische machten van vandaag om hun controle en overheersing uit te oefenen, indirect door lokale agenten of direct en achter welke slogans proberen zij hun oogmerken te verbergen?  JAN MYRDAL: In uw landen, net als in onze landen,
zijn er altijd bepaalde groepen die een slaatje slaan uit imperialistische
overheersing. In de koloniale tijden werden zij in China en in andere landen
‘compradores’ (kopers) genoemd. Onder de Duitse bezetting in Frankrijk noemde
men hen ‘collaborateurs’ : intellectuelen en zakenlieden die directe
betrekkingen onderhouden met de heersende koloniale of bezettende macht. Als u kijkt naar de koloniale geschiedenis van
India, dan ziet u daar altijd een groot segment van de Indiase maatschappij dat
nauwe banden onderhoudt met het Britse imperialisme en daar garen bij spint:
feodale prinsen, kooplieden, bureaucraten, zakenlieden. Dat gebeurde in al uw
landen. Deze maatschappelijke groepen bestaan nog steeds en bij ons hebben we
ook dergelijke groepen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen zij uiterst
gevaarlijk worden. Vandaag verschuilen zij zich al dan niet bewust achter termen
als ‘NGO’ s voor mensenrechten’ en dergelijke. De geschiedenis van het
uiteenvallen van de voormalige Sovjet Unie en de rol daarin van door het
buitenland betaalde ‘mensenrechten-organisaties’ is zeer verhelderend.
 Als het gaat over mensenrechten, dan moet u bedenken, dat het enige
mensenrecht waar de westerse leiders zich echt iets aan gelegen laten liggen,
het recht is op eigendom, maar niet in de betekenis van persoonlijke eigendom
(een huis, een spaarpotje, een bedrijfje), maar de private controle over
natuurlijke hulpbronnen en banken, monopolies, trusts. Zij zien er geen been in
om buiten elk juridisch kader mensen op te sluiten en te martelen zo lang dat
nodig is om hun eigendomsrechten overeind te houden. Neem hun campagne tegen
Cuba bijvoorbeeld. De leiders van de VS vergeven het de Cubanen nooit dat zij de
overheersende soezereiniteit van de VS hebben afgeschud (en dat bordelen en de
speelhuizen van de Amerikanen werden gesloten). Maar kijk nu eens naar de
overlevingskansen van de Cubaanse kinderen. Het sterftecijfer onder Cubaanse
kinderen is veel lager geworden omdat de invloed van de VS werd teniet gedaan
(en hun collaborateurs het land uit gejaagd).  Wat is het belangrijkste mensenrecht? Dat is
het recht te bestaan, het recht tot overleven. U kunt de verschrikkingen van de
neoliberale agenda overal ter wereld waarnemen. Zie het arme Rusland— ik was
nooit erg gek op de Sovjetpolitiek, zoals u zoudt kunnen weten, maar het
sterftecijfer nu komt neer op een regelrechte genocide! Maar de westerse leiders
noemen de ervaring van het Russische volk’ de manier waarop zij beroofd zijn van
hun gemeenschappelijke rijkdom door een handjevol corrupte individuen, en de
wijze waarop de levensverwachting van de gewone Rus drastisch omlaag is gegaan
‘na de invoering van de markteconomie een triomf voor democratie en
mensenrechten!
 Men moet dus zeer behoedzaam zijn met ‘mensenrechten’ . Zij zijn
valide in de strijd tegen marteling en uitbuiting, ziekte en armoede, voor het
recht op overleving en op een fatsoenlijk bestaan. Dat zijn mensenrechten. Maar
diegenen die nu al dan niet openlijk en al dan niet bewust zich in dienst
stellen van imperialistische belangen doen hun intriges vandaag de dag doorgaan
voor ‘mensenrechten’ , ‘democratie’ of wat ze nog meer kunnen verzinnen. AL-INTIQAD: Zijn deze zogenaamde
‘mensenrechtenvraagstukken’ niet erg selectief, zijn niet bepaalde mensen in
westerse ogen meer waard dan andere?
 JAN MYRDAL: Natuurlijk.
Wanneer in een bepaald land in Afrika in de strijd voor het terugvorderen van
gestolen landbouwgronden er tien blanke kolonisten het leven laten, dan wordt
dat in het Westen hoog opgespeeld als een mensenrechten kwestie, terwijl 100.000
dode Afrikaanse kinderen helemaal niet interessant zijn; dat is nu eenmaal
normaal.
 Wanneer je een patent hebt op een medicijn voor een veel voorkomende
dodelijke ziekte dan maak je enorme winsten. Je houdt de prijs hoog. Je staat
geen goedkope medicijnen toe waardoor de kinderen in leven blijven. Wanneer een
land in de derde wereld die medicijnen zelf gaat maken om zijn bevolking ziekte
en dood te besparen, dan verheft de regering van de VS luid haar stem tegen deze
misdaad en zal zij met alle geweld proberen om dat diefachtige land daarvan te
weerhouden. Het is nu eenmaal zo dat bepaalde kleine
groepen binnen de imperialistische landen in het Westen (waartoe ook landen als
Japan en kleinere roofstaten als Zweden gerekend moeten worden) geld verdienen
aan onderdrukking en uitbuiting (zowel direct als via, wat eufemistisch genoemd
wordt, ‘handelsvoorwaarden’ ) in de zogenaamde Derde Wereld.
Hiermee wil ik zeggen dat u verschil moet
maken tussen de gewone mensen in onze landen en de heersende kringen.
AL-INTIQAD: Hoe ziet u de Palestijnse kwestie?
 JAN MYRDAL: Dat is een heel belangrijke vraag. Wat
hebben wij als links in Europa voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog gedaan?
Wij dachten toen, dat wanneer de Britten door de antikoloniale strijd Palestina
zouden moeten verlaten, er een Palestina zou komen voor mensen van verschillende
godsdiensten— christenen, moslims, joden— een verenigd Palestina, bevrijd van de
Britten. Dat is nooit gebeurd. De redenen daarvoor
moeten gezocht worden in wat genoemd wordt een pactum turpe— een smerige
politieke koehandel zou je kunnen zeggen— tussen de toenmalige VS en Sovjet Unie
die beiden, maar om verschillende redenen, wat toen nog was het Britse Imperium,
wilden vernietigen en vervangen. Bepaalde leiders van wat het Socialistische
Kamp zou worden, koesterden de vreemde illusie dat een zionistische staat een
socialistische bondgenoot zou worden. De VS verwachtten meer realistisch dat
zulk een staat een betrouwbaar bruggenhoofd zou worden.
 Er is nog iets wat men in uw landen dient te begrijpen. Er is op
cynische wijze gebruik gemaakt van het latente antisemitisme in Europa om een
massale emigratie naar Palestina op gang te brengen. Joden die aan de Duitse
vervolging waren ontsnapt, werden in West-Europa onder erbarmelijke
omstandigheden vastgehouden in kampen voor
‘displaced persons’ . Er vonden schandalige pogroms plaats in Polen en binnen
een jaar na de oorlog waren er van de 80.000 overlevende joden in Polen 30.000
naar het Westen gevlucht en in die kampen terecht gekomen. Geen enkel land in
Europa— en zeker niet de VS— wilde de massa’ s uit die kampen voor displaced
persons hebben. De meerderheid van de 335.000 joden in Roemenië en van de
200.000 in Hongarije bezat helemaal niets en — niettegenstaande de officiële
fraseologie— werd richting Palestina gedreven. Deze arme en onderdrukte massa’ s
werden gebruikt als breekijzer voor het toegankelijk maken van Palestina voor
massale immigratie. Het was een extreem cynische politiek. Het resultaat is geweest, dat de nieuwe staat
niet is ontstaan als een postkoloniale staat voor de bevolking van Palestina—
een volk met verschillende godsdiensten— maar als een kunstmatig en raciaal
bepaalde koloniale en afhankelijke entiteit, wiens oorspronkelijke bevolking
werd uitgedreven. De Palestijnse mensen werden vluchteling of tweederangs
autochtonen. Israël is zo een vreemde racistische staat geworden die voortdurend
in conflict is en zich uitbreidt. Dit is een uiterst instabiele situatie, die
heeft geleid tot een onophoudelijke oorlog in verschillende fasen. In 1967, toen
ik hierover sprak na de Zesdaagse Oorlog op een protestdemonstratie gehouden in
Stockholm, zei ik al dat deze oorlog wel meer dan 100 jaar zou kunnen duren.
 Men moet altijd bedacht zijn op het
tegenovergestelde van wat men hoopt. Zeshonderd jaar geleden konden de volkeren
van wat nu Australië heet of van Noord-Amerika, niet hebben voorzien, dat zij
(gedeeltelijk, ten zuiden van wat is nu is de grens tussen Mexico en de VS, en
totaal, ten noorden van die grens en in Australië) uitgeroeid zouden worden.
Maar het is wel gebeurd. De genocide in wat nu is Mexico was numeriek een van de
grootste uit de geschiedenis. De genocide in wat nu is de VS was bijna totaal.
De uitroeiing is daar doorgegaan tot het begin van de 20e eeuw en er zijn nu nog
maar kleine klusters over van de inheemse bevolking.
We moeten in ons achterhoofd houden, dat ook
de Palestijnen uitgeroeid zouden kunnen worden. Een volk kan verdwijnen. Voor
bepaalde groepen in Israël— sommige kolonisten bijvoorbeeld— is de verdwijning
van de Palestijnen een optie. Cultureel bestaat er in de VS ook een traditionele
acceptatie voor een dergelijke genocide.
AL-INTIQAD: Hoe zouden de Palestijnen van nu
op deze situatie moeten reageren?
JAN MYRDAL: Onder deze
omstandigheden is het voor hen uiterst belangrijk een zeer zorgvuldige analyse
te maken van de hele situatie. Strijd is nodig als zij willen overleven en heroï
sme alleen is niet genoeg. Niemand kan zeggen dat de inheemse volkeren van wat
nu de VS is’ de indianen zoals men ze noemt‘niet gestreden hebben en zich niet
heldhaftig verdedigd.
Een verschil met toen is echter, dat er nu
zoiets bestaat als internationale solidariteit. De inheemse bevolking van
Noord-Amerika had geen sterke nabuur volkeren. Maar de Palestijnen hebben die
wel. Ook in onze landen breekt het inzicht door, dat wat de Palestijnen in de
laatste zestig jaar is overkomen elk van ons ook kan overkomen. Zoals John Donne
al zei in 1622 en Hemmingway hem aanhaalde in zijn verhaal over de oorlog van
het Spaanse volk tegen het fascisme “laat nooit vragen voor wie de klok luidt;
hij luidt voor jou”. Solidariteit is een factor, maar wij kennen allemaal de
grenzen daaraan, zowel in onze landen als onder de heersende kringen in het
Midden-Oosten.
Andere factoren zijn tijd en demografie. De
inheemse bevolking in nu de VS was schaars; zij waren te elimineren. Ten zuiden
van de VS was de situatie anders. De Palestijnen zijn met velen— en zij
vermenigvuldigen zich net als de inheemse volkeren deden in Mexico en Bolivia.
Een entiteit als Israël, gebouwd op een rassentheorie, is niet levensvatbaar op
de lange duur. Over honderd jaar— of twee of driehonderd— zal zij verpulveren
even als de staat van de kruisvaarders of de Republiek van Zuid-Afrika uiteen
gevallen zijn. Niet in de zin dat de mensen die daar wonen zullen verdwijnen;
zij zullen assimileren net zoals de nakomelingen van de kruisvaarders zich
assimileerden en net zo als de Afrikaanders zullen assimileren nadat hun staat
is verdwenen.
  Maar voorlopig lijkt de steun voor Israël in
de VN en de EU nog sterk. Zelfs Zweden werkt op militair gebied samen met
Israël. Maar omdat dit indruist tegen de belangen en de wensen van de
meerderheid van ons volk, moeten we daar een einde aan kunnen maken. Dus de
Europese politiek zou kunnen veranderen, zelfs in Israël zullen zich
veranderingen kunnen voordoen. Er bestaan binnen Israël tenslotte zulke
maatschappelijke en politieke tegenstellingen dat veranderingen niet kunnen
uitblijven. Niets is zeker.
 De belangrijkste internationale steun voor de staat Israël komt van de
VS. Israël is voor de VS een bruggenhoofd. Maar er bestaat geen vriendschap,
geen loyaliteit, geen liefde, geen eeuwige bondgenoot in de internationale
politiek. Wanneer het beter in de kraam van de VS te pas komt om stuivertje te
wisselen— en er zijn verscheidene scenario’s mogelijk— dan is Israël opeens hun
steun kwijt. AL-INTIQAD: Hoe komt het dat Japan en Duitsland toen ze na de Tweede Wereldoorlog bezet werden, zich totaal aan de bezettende macht overgaven; geen verzet meer boden en zelfs samenwerkten met de bezetter. Dit waar de moslim voorbeelden van bezet Palestina en Irak een heftig militair en ideologisch verzet tonen tegen de bezetter. Waar komt dit verschil vandaan, uit de ideologie van die landen of uit de geschiedenis? JAN MYRDAL: Het lijkt totaal niet op elkaar. De huidige strijd tegen de bezettende mogendheden in Irak, Afghanistan en Palestina lijkt op de strijd tegen de Duitse bezetters in Europa, tegen de Japanse bezetter in Korea, China, Vietnam, Birma. Dat wil zeggen, het was de strijd voor nationale bevrijding. Vaak heel gecompliceerd natuurlijk— bedenk dat de situatie in Birma heel ingewikkeld was. AL-INTIQAD: Maar waarom bood het Duitse of
Japanse volk dan geen verzet tegen de bezetting van hun landen?
 JAN MYRDAL:  De situatie was— zoals ik al zei— heel verschillend. Het volk was
wreed onderdrukt geweest door de nazi’ s en de imperiale regering. Zij wilden
noch de Hitlerianen noch de imperiale regering terug. In het begin geloofden zij
de westerse fraseologie over democratisering. De heersende kringen wisselden
stuivertje en konden zo hun posities als regeerders behouden. Als u terug zou
kijken dan zoudt u zien dat het nu dezelfde kapitaalgroepen zijn die het voor
het zeggen hebben in Duitsland als in het nazi-tijdperk. In Japan ook: daar
hield het Westen zelfs de oorlogsmisdadiger Hirohito aan als keizer. De oude
machthebbers en de bezetters werkten ook intensief samen;  het hele ruimtevaartprogramma van de VS is opgezet door
nazi-specialisten.  Het vermogen tot biologische oorlogvoering van de VS werd meer dan
versterkt met de bacteriologische experts uit Japan. De VS brachten die niet
zoals de Sovjet Unie deed, voor de rechter; ze namen hen op en ook de resultaten
van hun experimenten (zelfs al waren die uitgevoerd op geallieerde
krijgsgevangenen). AL-INTIQAD: Wat denkt u van de huidige oorlog in Irak en de pogingen dat land te bezetten? Wat is de grote strategie hierachter?  JAN MYRDAL: De VS proberen Irak te koloniseren en er
zijn natuurlijk een aantal groepen binnen Irak die met hen willen collaboreren,
omdat dat wat op kan leveren. Maar ze zijn nog niet zo stom dat ze het Franse
spreekwoord niet kennen dat zegt: bajonetten zijn voor veel dingen te gebruiken,
behalve om op te zitten. Daarom willen ze Irak ‘balkaniseren’ . Het is voor hen
gunstig als Irak verdeeld wordt in minstens drie staten, en misschien nog wel
meer. Zoals zij het zien, zou ’ t het mooiste zijn als er tussen deze drie
staten een voortdurende spanning zou heersen en misschien zelfs wel oorlog, dan
zou hun dominantie min of meer volledig zijn. Balkanisering is een wijze van
overheersing. Ik weet nog van toen ik in India woonde, dat
VS functionarissen, waarvan wij zeiden dat ze van de CIA waren en die ‘de
vrienden’ werden genoemd, altijd zeiden dat India opgedeeld zou kunnen worden in
16 staten. China in 6 staten (wat de gewelddadige reactie verklaart van de
Chinese overheid op de Tien-an-men demonstraties in 1989) en Iran tenminste in 5
entiteiten. Deze VS functionarissen noemden dat een democratische mogelijkheid.
Maar in werkelijkheid was het een recept voor VS-dominantie. Verdeel en heers.
Creëer zwakke staten; met een zetbaas aan de top.
Juist nu voert Washington een nieuwe campagne
tegen Iran aan. Als zij Iran kunnen binnenvallen of nog eens een omverwerping
van de Iraanse regering weten te regelen— net zoals ze
 Mossadeq ooit onderuit gehaald hebben— dan zullen ze het niet laten.
Niet om idealen of godsdienstige motieven, maar om winst en olie! De reden
waarom zij zich zo druk maken over het Iraanse kernprogramma is niet uit angst
voor een Iraanse bom, maar omdat wanneer Iran zijn eigen uranium gaat verrijken
het ook een grotere controle krijgt over zijn eigen energievoorraden (Vergelijk
de situatie Zweden!). Gun Kessle en ik woonden in Iran ten tijde van
de Shah. We hielden van het volk en respecteerden het en hun cultuur, maar de
invloed van de VS was zeer groot en de sociale onderdrukking zeer evident. We
verwachtten elk moment een revolutie. En we waren niet de enigen. Ook de
toenmalige Zweedse ambassadeur, Ragnvald Bagge, geloofde dat. Maar het duurde
nog vele jaren voordat die revolutie kwam. Het is onmogelijk om gedetailleerd te
voorspellen wat er zal gebeuren, hoewel de grote lijnen wel zichtbaar zijn en
ook de ontwikkeling van de conflicten.
AL-INTIQAD: Zullen de andere regionale en
internationale mogendheden alleen maar zwijgend toezien hoe de VS hun agressieve
politiek en expansionisme in de regio implementeren?
JAN MYRDAL: Rusland noch
China zijn blij met de militaire bases van de VS in Midden-Azië. Het is net als
toen Rusland en het Britse Imperium probeerden elkaars invloedssfeer in Perzië,
Afghanistan en Tibet in te perken. De imperiums beconcurreerden elkaar: de
Britten wilden toen de katoen en de handelswegen, en Rusland wilde een weg naar
de warme zee. Dit was de aanleiding voor drie Brits-Afghaanse oorlogen. De prijs
die het Afghaanse volk moest betalen was zeer hoog, maar in alle drie de
oorlogen moest het Britse leger het onderspit delven. Tenslotte, na de derde
oorlog, wist het Afghaanse volk zijn volledige soevereiniteit te behouden.
De imperiale ambities die leid
 den tot de invasie van de Sovjet Unie in Afghanistan en daarna de
invasie van de VS lijken op elkaar. De volksstrijd is ook gelijk en ik ben er
zeker van dat het resultaat ook hetzelfde zal zijn— maar het Afghaanse volk zal
nogmaals een hoge prijs moeten betalen. Maar noch de tsaar, noch de Britse
koning-keizer, noch Brezjnjev en Bush hadden andere motieven dan pure hebzucht.
De Afghanen vochten en de Britse gentlemen beschouwden hen als ongeciviliseerd
en wreed, maar zij wisten hun onafhankelijkheid te bevechten. AL-INTIQAD: Fenomenen als Hezbollah, als het
islamitisch verzet in het algemeen, hoe komt het dat de VS nog nooit dergelijk
verzet tegen hun imperialistische ambities hebben ontmoet?
 JAN MYRDAL: Over Hezbollah kan ik, denk ik, wel
zeggen dat het een brede volksbeweging is, die er in geslaagd is het sterke
Israëlische leger terug te slaan. Maar er schuilt een gevaar in uw vraag.
Hezbollah is rigoureus, maar het is niet de eerste volksbeweging tegen het
imperialisme van de VS. Denk maar eens aan het heroï sch gewapend verzet van de
Filippino’ s tegen het Amerikaans imperialisme na wat genoemd wordt de
Spaans-Amerikaanse oorlog.
 Denk aan de Mexicaanse revolutie. Denk aan de heroï sche Koreaanse
oorlog tegen de agressie van de VS. Om nog maar te zwijgen over de strijd van de
volkeren in Zuid-Oost Azië. Op bepaalde momenten in de vorige eeuw leek het dat
de VS altijd wonnen, maar in de latere decennia werden de VS-imperialisten
verschillende keren verslagen door een volk dat zich bewapend had! De Tweede Wereldoorlog was zowel een oorlog
tussen verschillende imperialistische belangen als een oorlog van volkeren die
voor hun onafhankelijkheid streden. In Europa streden de Noren, het Franse
verzet en de guerrilla’ s van Noord Italië voor hun nationale bevrijding net als
de Palestijnen, de Irakezen en de Afghanen nu.
Waar onderdrukking is, daar zal het volk in
opstand komen. De ideologieën mogen verschillen naar de tijd in de geschiedenis,
maar wanneer mensen onderdrukt worden dan zullen ze reageren en in opstand komen
en hun strijd zal rechtvaardig zijn.
Nu is de moslim of islamitische ideologie in
veel landen, vooral in Azië, de drijvende kracht geworden in het volksverzet
tegen onderdrukking. De situatie en dus ook de ideologieën waren anders voor de
patriotten in Europa of China tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar toen gold
evenals nu: opstaan tegen onderdrukking is gerechtvaardigd.
Ik geloof dat u uiteindelijk succes zult
hebben. Het imperialisme zal op de lange duur niet in staat blijken zichzelf in
stand te houden. Het voert zijn oorlogen met geleend geld. Op de lange duur
zullen ze het moeten opgeven. Hoewel dat nog wel even kan duren.
AL-INTIQAD: U hebt eens in een toespraak
gezegd, dat wanneer je een bezettingsmacht niet direct kan verslaan, dat je het
dan op zijn minst, zo moeilijk mogelijk moet maken voor de onderdrukker.
JAN MYRDAL: Ja, dat is waar.
Waarom is het correct om de strijd aan te gaan in een situatie waarin dat niet
direct gunstig is? Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen uit de Europese
geschiedenis: tijdens de Tweede Wereldoorlog had je in Frankrijk het verzet van
De Gaulle en anderen. Zij hadden de steun van het volk in hun strijd, maar
militair waren ze niet sterk. Aan de andere kant was daar de militair sterke
invasie in Normandië van 1944.
De VS hadden al bezettingsgeld gedrukt voor
een Frankrijk dat bevrijd was door geallieerden. Frankrijk zou een kleine
Europese staat moeten worden onder soevereiniteit van de VS. Toen slaagde De
Gaulle er in door een bijna staatsgreep de onafhankelijkheid van Frankrijk te
herstellen toen hij de toestemming wist af te dwingen om in Normandië te landen.
 Daarna kwamen De Gaulle en de communisten
overeen dat Parijs zichzelf in een gewapende strijd moest bevrijden. De
Amerikanen zeiden dat dat niet nodig was. De geallieerde legers zouden dat wel
doen. Maar De Gaulle en de communisten organiseerden een gewapende opstand in
Parijs. Daarbij zijn veel mensen omgekomen. Men zou kunnen zeggen, dat wanneer
de Parijzenaars stil op hun kont waren blijven zitten, zij toch wel bevrijd
zouden zijn door de Amerikanen. Dan zouden er velen dat overleefd hebben. Maar
wel in een afhankelijk Frankrijk.
In de opstand van 1944 zijn er velen gevallen en velen werden
verminkt, maar de Fransen bevrijdden Parijs zelf en gingen door met de strijd
tegen de Duitse oorlogsmachine en daarom bestaat Frankrijk nu nog als natie.
  AL-INTIQAD: De Palestijnen strijden voor een democratische staat en
ook de islamisten hebben dat voor ogen: een staat waarin moslims, christenen en
joden gelijke rechten hebben. Israël is niet voor een democratische staat. Is
dat aanvaardbaar? Zouden de Palestijnen zich moeten overgeven aan de sterkere
partij en deze apartheidsstaat aanvaarden? JAN MYRDAL: Wat het
Palestijnse volk zou moeten doen is hun beslissing. Zij zouden steun kunnen
krijgen van buiten, ook van ons in Europa, maar zij moeten hun eigen beslissing
maken.
 De eis voor een democratische staat met gelijke rechten voor moslims,
christenen en joden kreeg voor 1948 sterke bijval in de kringen waarin ik ben
opgegroeid. Voor mij is het nog steeds de enige oplossing voor een vreedzame
ontwikkeling in de regio. Maar hoe komen we daar, welke gevechten er geleverd
moeten worden, dat zijn beslissingen die het Palestijnse volk moet nemen. AL-INTIQAD: Hoe komt het dat vandaag de dag de islamisten de fakkel van het verzet dragen tegen wereldhegemonie, tegen de verschillende vormen van overheersing, tegen imperialisme en neokolonialisme?  JAN MYRDAL: Dat is een belangrijke vraag. Het
VS-imperialisme vormt al sedert lang een directe bedreiging voor de belangen van
volkeren in verschillende delen van de wereld. Neem bijvoorbeeld de Filippijnen.
De bezetting daarvan door de VS stond een eeuw geleden in het brandpunt van de
anti-imperialistische beweging. De inheemse christenen bestreden die bezetting.
Mark Twain heeft erover geschreven (de Amerikaanse soldaten martelden
christelijke geestelijken op dezelfde verschrikkelijke manier als dat ze nu
moslims martelen). Nu, vanwege de volksstrijd hebben de VS hun
bases moeten verlaten. De strijd gaat nog steeds door. Zij wordt al vele, vele
generaties gevoerd, deels gewapend, deels politiek en onder verschillende
slogans.
 In Bolivia hebben de slogans achter de strijd tegen het
VS-imperialisme een andere oorsprong. In vele delen van Latijns Amerika heeft de
christelijke bevrijdingstheologie— zoals Castro zei— een positieve bijdrage
geleverd in de strijd tegen de heerschappij van het VS-imperialisme. Al dit kan
geanalyseerd worden op dezelfde manier waarop het gedrag van de verschillende
klassen in de maatschappij geanalyseerd kan worden. In vele landen van wat men
de Derde Wereld noemt, wil ook de middenklasse en de bourgeoisie
onafhankelijkheid. Daarom is de situatie heel ingewikkeld. Het is evident dat moslimgroepen— of
islamisten als u dat liever wilt— in grote delen van de wereld de kop hebben
genomen. Dat komt grotendeels omdat belangrijke delen van intellectueel links
geen revolutionairen meer zijn (zij zijn vaak van kleinburgerlijke origine), en
opgegaan in de klasse van compradores waardoor zij de onderdrukte massa’ s niet
langer meer kunnen vertegenwoordigen. Maar bedenk dat de huidige islamistische
beweging tegen het VS-imperialisme strijdt om godsdienstige redenen. Dat moeten
we goed begrijpen.
Ik ben natuurlijk geen moslim en ik ben ook
niet godsdienstig, maar ik ben geen liberaal. Ik beschouw de godsdienst als een
zeer werkelijke en belangrijke kracht in de maatschappij. Als je kijkt naar de
Zweedse geschiedenis, dan zal je opvallen dat de eerste democratische
volksbewegingen in het begin van de 19e eeuw godsdienstig waren: christelijk.
 Zoals ik in Jordanië al gezegd heb, de hele structuur van de Zweedse
‘Folkrörelser’ dat wil zeggen volksbeweging die vorm gaf aan het moderne Zweden
en ook aan de arbeidersbeweging, is gevormd door deze religieuze bewegingen uit
het begin van de 19e eeuw. Dat de meeste Zweden zich dat nu niet meer
realiseren, is wat anders. Wanneer je nog verder teruggaat, naar de
periode van de grote boerenoorlogen in de 15e en de 16e eeuw, dan zult u zien
dat zij zeer succesvol waren in Zweden, Zwitserland en het noorden van Finland.
Daardoor verschillen onze landen enigermate van de rest van Europa.
 Maar in Duitsland waren de boerenoorlogen
religieuze bewegingen. Neem een groot historisch figuur en democratisch
martelaar als Thomas Müntzer: hij was een leider van de boerenrevolutie. Maar
hij was ook een godsdienstleraar. Zijn vertaling van de Bijbel was belangrijk,
daarin vond hij zijn waarheid die hem dreef de revolutie te leiden. Wanneer ik
overgeplant zou kunnen worden naar de 16e eeuw en naar Müntzer zou gaan en
zeggen: “Beste vriend, ik ken u als een boerenrevolutionair,” dan zou hij me
aankijken en zeggen: “Neen, neen, neen, ik vecht voor God!”
Ik wil dat u als moslim begrijpt, dat ik van
de buitenkant gezien— als niet-moslim— de rol van een organisatie als Hezbollah
vooral zie als anti-imperialistisch. Ik kan zeggen dat dit objectief zo is. Maar
ik weet en respecteer het ook, dat de motivatie voor de anti-imperialistische
positie van Hezbollah godsdienstig is: het Eeuwige Woord. Dit te zeggen is niet
bedoeld om de godsdienst op wat voor manier dan ook, te denigreren.
AL-INTIQAD: De zionisten eisen een
vernederende capitulatie van de Palestijnen, de Irakezen, de Libanezen en de
Afghanen. Capituleren en hetzelfde lot ondergaan als de indianen van
Noord-Amerika, zal zo’ n capitulatie niet juist nog groter conflicten en
oorlogen kunnen voortbrengen?
JAN MYRDAL: Ik denk dat er
van capitulatie geen sprake kan zijn. Dat is geen optie. Je kan zeggen dat vele
feodale heersers in India in de 18e en de 19e eeuw de Britse heerschappij hebben
aanvaard. Volgens de officiële propaganda hebben de Britten het land vreedzaam
bestuurd tot zij het uit eigen wil weer verlieten. Maar dat is een leugen!
 Ten eerste hadden de Britten de grote oorlog van 1857— de eerste
onafhankelijkheidsoorlog— die wonnen zij dankzij massaal en sadistisch geweld.
Die oorlog werd gevolgd door een langdurige volksstrijd tegen het Britse
imperialisme. Gandhi was een zeer groot historisch figuur, maar het volk van
India streed op alle mogelijke manieren— zowel vreedzaam als gewelddadig. Mijn
eerste schoonvader was, wat de Britten zouden noemen, een ‘Bengaalse terrorist’
en hij had heel wat te vertellen. Daarna in 1942, was de ‘Quit India’ beweging
zowel sterk als uiterst gewelddadig. En waarom waren de Britten vijf jaar later
gedwongen India te verlaten, het kroonjuweel van hun Imperium? Omdat:
 Zij waren zelfs niet meer in staat de leiders van het Indiase
Nationale Leger, dat door Subhas Chandra
Bose ‘Netaji’ geleid was in de oorlog tegen hen, te vonnissen. De Britten
zouden India niet hebben kunnen houden zonder een bloedige oorlog, die zij toch
verloren zouden hebben. Maar waarom kwam het Duitse volk niet in
opstand tegen Hitler? Dat is dezelfde reden als waarom het Britse volk niet in
opstand kwam tegen de imperiumbouwers of waarom slechts fracties van het volk in
de VS opstaan tegen Bush en zijn imperialistische oorlogen. Het is een simpele.
De Duitse bevolking had de hoogste levensstandaard van Europa tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Omdat het nazi-regiem alle bezette landen van Europa uitplunderde
en met een klein deel daarvan het protest van de Duitsers tot zwijgen bracht. De
Duitse bevolking pikte zogezegd een graantje mee!
Hezbollah, evenals de Afghanen en de
Palestijnen en de Chinezen, Koreanen, Indiërs en alle anderen voor hen, kunnen
hun heil niet verwachten van een bekering van de onderdrukkers en hun
soortgenoten.
 De imperialisten kunnen hun eigen bevolking bepaalde voordelen geven
door hun imperialistische heerschappij. Zolang ze dat doen, hebben ze een zekere
steun. Maar wanneer de oorlog slecht verloopt, wanneer, zoals tijdens de
Vietnam-oorlog de verliezen te groot worden, dan kunnen de imperialisten
gedwongen worden een stapje terug te doen. Wat zal er in Irak gebeuren? Dat hangt voor
een deel af van hoe groot de verliezen in dollars en manschappen voor de VS
zullen zijn. Je zou kunnen zeggen dat iedere dode GI de mogelijkheid van een
terugtrekking vergroot. Maar eerst zullen zij proberen hun gewillige bondgenoten
het vuile werk te laten doen (zie Afghanistan). Tegelijkertijd zullen de VS
proberen Irak te balkaniseren. De ene groep tegen de andere op te zetten.
Wanneer zij een burgeroorlog tussen de verschillende bevolkingsgroepen in Irak
kunnen bewerkstelligen, dan kunnen de VS doorgaan met winst maken en hun troepen
kunnen dan nog een lange tijd in hun kwartieren blijven.
 Mao, die een slim politicus was, zei dat het imperialisme een papieren
tijger is, maar wel een met echte klauwen. Een ding kan je wel zeggen: de
heerschappij van de VS is gedoemd te verdwijnen, de bomen groeien niet tot in de
hemel. Of wanneer we het economisch bekijken: een imperium als de VS dat leeft
op geleend geld zal eerder of later in elkaar storten. Er zal een dag komen dat
China, Saoedi-Arabië, of Japan geen genoegen meer zullen nemen met papieren
bankbiljetten zonder echte waarde. Voorlopig zijn ze nog bang het internationale
monetaire kaartenhuis omver te gooien. Maar vandaag of morgen zullen ze dat
moeten doen om hun eigen belangen te beschermen. Maar zover is het nog niet.
Neem de ervaring van mijn generatie in Europa
tijdens de Tweede Wereldoorlog. We wisten sedert december 1941, toen Hitler
terug geslagen werd bij Moskou, dat het Derde Rijk ten dode gedoemd was, maar
het duurde nog vele jaren en het kostte nog miljoenen mensenlevens voordat het
einde kwam.
AL-INTIQAD: Het conflict gaat niet alleen meer
tussen Israël en Palestina, de oorlogen die tegen Syrië, Iran en Libanon worden
voorbereid, vinden hun grond in het feit dat zij het verzet van de Palestijnen
en de Hezbollah steunen. Hoe ziet u de aankomende conflicten?
JAN MYRDAL: Gedwongen door
het dynamiek van de strijd om energiebronnen en de militaire bases om die
bronnen te beschermen, moeten de VS die oorlogen wel doorzetten. Aan de andere
kant zijn hun militaire mogelijkheden en hun monetaire basis aan het eind van
hun krachten. Het is een kat en muis spel. Welke sprongen de kat in het nauw zal
maken is moeilijk te voorspellen.
 Wanneer de VS de EU kunnen chanteren tot
willige samenwerking dan is het natuurlijk mogelijk dat het gewapend conflict
wordt uitgebreid naar Iran en of Syrië. Maar men begint makkelijker een oorlog
dan dat men hem stopt.
Ik denk dat ze wel mogen uitkijken voordat ze
een nieuwe oorlog beginnen. Ze hebben een fout gemaakt in Irak. Ze hebben Saddam
Hoessein kunnen omverwerpen, maar ze hebben geen overwinning weten te behalen.
Wanneer zij de oorlog uitbreiden, dan zullen bepaalde mensen in de VS heel rijk
worden: de lieden van Halliburton, de oliemaatschappijen en de wapenindustrie,
maar velen in de VS, inclusief een aantal aanhangers van het imperialisme, maken
zich nu al zorgen. Het lijkt hen niet de beste manier om de winsten veilig te
stellen. Ook leidt hun huidige politiek tot steeds toenemender spanningen tussen
de VS en mogendheden als Rusland en China. Zelfs die staten in de EU die zich
tot voor kort nog gedroegen als serviele klant staten, tonen tekenen van onrust.
Wat kunnen wij in onze landen doen? Natuurlijk
de kennis hierover verdiepen om de solidariteit en de Anti-oorlogsbeweging te
versterken.
AL-INTIQAD: U bent moedig en u zegt wat de
meeste mensen niet durven te zeggen. Uw betrokkenheid met deze vraagstukken
geeft de Palestijnen en andere onderdrukte volkeren hoop. Hoe bent u zo
betrokken geraakt en kunt u echt vrij werken of probeert men uw werk te hinderen
en te censureren?
JAN MYRDAL: Misschien ben ik
koppig. Dat is alles. Net als velen van mijn generatie in Europa moest ik als
jonge man— als jongen eigenlijk‘in de Tweede Wereldoorlog een standpunt innemen.
Ik was zo gelukkig dat ik als een ‘rooie’ te boek kwam te staan bij de Zweedse
Veiligheidspolitie (en bij de Amerikaanse Ambassade) voordat ik 18 was. Dit
behoedde me ervoor een normale loyale en dienstwillige Europese intellectueel te
worden— als ik dat al gewild zou hebben (wat niet zo was).
 Later, vanaf de jaren vijftig, reisden mijn vrouw en ik verscheidene
jaren door Azië— Iran, Afghanistan, India, China, Birma, de toenmalige
Sovjetrepublieken in Midden-Azië en later nog in Cambodja, Saoedi-Arabië, Egypte
en Noord-Afrika. En zoals u kunt zien uit wat we gepubliceerd hebben, is ons
standpunt veranderd. Ons boek over Afghanistan uit 1960 beleeft nu zijn zesde
editie in Zweden en heeft zijn deel bijgedragen in vorming van solidariteit met
het Afghaanse volk. Op bepaalde momenten— zoals tijdens de
McCarthy jaren, die ook in Zweden moeilijk waren— moest ik me voorzichtig
uitdrukken om überhaupt gedrukt te kunnen worden, niet dat ik loog, maar ik
moest wel op een ‘esopische’ manier schrijven. Op andere momenten ging het
gemakkelijker. En Zweden was nog wel een van de opener maatschappijen van
Europa. Ik ben slechts een keer voor een rechter gedaagd omdat ik mijn woorden
niet zorgvuldig genoeg gekozen had. Maar we wonnen tegen de regering.
Natuurlijk kan je net als in andere landen een
carrière opbouwen als je je woorden weet te kiezen. Maar dat is niet erg leuk.
Maar nu is het heel simpel voor mij; wanneer je tegen de tachtig loopt en je
hebt een zekere positie, dan is er niet veel wat zij nog kunnen doen. Niet dat
ze dat niet proberen.
Vier keer hebben ze geprobeerd mij uit de
Zweedse PEN-club te zetten, de vereniging van gelijkgestemde schrijvers. Maar
dat lukte hen niet. Uiteindelijk kon het me niet meer schelen en hield op met
het betalen van mijn contributie.
AL-INTIQAD: Denkt u dat er door het internet
een grotere democratisering van de media is gekomen en dat u via het internet uw
boodschap kan verspreiden? Zal dit het monopolie op informatie door de gangbare
media breken?
JAN MYRDAL: Het is mogelijk
het internet te gebruiken, maar het is heel moeilijk te weten wat op het net
waar is en wat niet. Ik zocht een keer wat op op het net. Plotseling stuitte ik
op een artikel dat beweerde dat mijn ouders nazi-agenten waren geweest en dat ik
dat geschreven had! Het is niet alleen een leugen, het is een idiote leugen.
Maar toch zou iemand het kunnen geloven.
Drukwerk is heel wat anders, u weet dat het
heel moeilijk is een boek te vervalsen. Men kan nagaan wanneer en waar het
gedrukt is, maar op het internet kan de validiteit van de beweringen nooit echt
gecontroleerd worden. Maar natuurlijk gebruik ik het. Heel voorzichtig.
AL-INTIQAD: Werkt de democratie op dit moment
in Zweden?
JAN MYRDAL: ‘Democratie’ is
een gevaarlijk woord. Het kan van alles betekenen. Je hebt de democratie van het
antieke Athene waar negen tiende van de bevolking slaaf was. Maar tegelijk weten
we wat we ermee bedoelen.
Zweden is een land waar men op veel terreinen
onafhankelijk is en vrij kan spreken. We hebben ook nu nog belangrijke tradities
die teruggaan tot onze geslaagde boerenoorlogen in de vijftiende eeuw. Maar
natuurlijk zou het niet waar zijn te zeggen dat de mensen de doorslag geven.
Wanneer we met een meerderheid van 90% zouden kiezen voor een politiek tegen
werkeloosheid, voor betere bejaardenzorg, voor een betere gezondheidszorg die
niet worden geregeerd door de koude regels van de markt, dan zou onze keuze van
nul en generlei waarde zijn omdat die tegen de regels van de EU zou ingaan.
Vind ik dat leuk? Neen!
 AL-INTIQAD: Is het regiem in Zweden
representatief en legitiem of bestaat er een kloof tussen de regeerders en de
mensen?
JAN MYRDAL: De Zweedse
democratie heeft zich op de wijze van het plebisciet ontwikkeld. Een beetje
zoals Napoleon III, dat wil zeggen, de verkiezingen zijn niet langer echte
verkiezingen, maar plebiscieten. Je kan kiezen uit verschillende graden van ja;
tussen verschillende door de staat gefinancierde groeperingen (Zelfs bij de
voormalige communistische partij — ‘Vänsterpartiet’ — de Partij van Links—
vormden de bijdragen van de leden slechts 5% van de partijfinanciën). De Franse
bevolking koos Napoleon III in een formeel correct plebisciet voor de oorlog van
1870, maar zoals ons de geschiedenis leert, dat zegt zeer weinig over de
politieke sentimenten van het Franse volk in die tijd.
Je kan niet een Zweedse regering hebben die er
direct tegen de wil van het volk zit. Maar aan de andere kant is de regering al
sinds vele jaren in hoofdzaak een bureaucratische structuur die bepaald is door
markteconomische wetten. De partijen zijn politiek zeer zwakke, door de staat
gefinancierde structuren met steeds minder en minder leden. Al een paar jaar
geleden hoorde ik een leidende sociaal-democraat zeggen, dat de
sociaal-democratische jeugdbeweging geen beweging is. Het is een rij wachtenden
op een baan.
AL-INTIQAD: U hebt de huidige Premier van
Zweden, Göran Persson, een ‘wethouder’ genoemd. Kunt u dat uitleggen?
JAN MYRDAL: Een wethouder in
Zweden kan eerlijk proberen het beste te maken van de situatie. Maar wat hij kan
doen, wordt hem altijd van bovenaf voorgeschreven. Hij moet zich aan de
spelregels houden. Göran Persson is geen man met een grote visie. Ongelukkig
genoeg staat hij aan de kant van Israël. Daarin verschilt hij van een voorganger
als Olof Palme. Maar dit brengt me op iets dat Zweden kan verklaren.
Olof Pame was internationaal belangrijk en
interessant als politicus. Niet dat ik het altijd met hem eens was, maar hij had
een visie. Maar wanneer je het hebt over Olof Palme en Zweden dan moet je met
drie feiten rekening houden:
 Verder weten we niets. Iedere uitleg is een
hypothese. Maar dat is niet uniek voor Zweden. De grootste catastrofe van de
laatste decennia gebeurde in de nacht van 27 september 1994 toen het motorschip
Estonia zonk tijdens een storm in de Baltische Zee en 859 levens verloren
gingen.
Waarom namen ze die vreemde beslissing? We
weten het niet. Dit is ook Zweden! Omdat Zweden een vrij land is, staan er
meterslange rijen boeken in de bibliotheken en boekwinkels die allemaal
verschillende speculatieve antwoorden geven op beide mysteries. Maar de
autoriteiten hebben de deur naar elke echte wetenschap over zowel de moord op
Olof Palme als over het zinken van de Estonia dicht geslagen. Ik denk dat dat is
om redenen van staat.
AL-INTIQAD: Als u een leider van Hamas of de
Hezbollah zou zijn, wat zou u dan doen?
JAN MYRDAL: dat is een zeer
hypothetische vraag. Natuurlijk geloof ik dat de overwinning van Hamas
belangrijk is, maar:
 Ik ben een Zweed die in Zweden zit, ik ben
geen Palestijn. Ik ben maar een buitenstaander. Het is noch aan mij noch aan
iemand anders buiten Palestina een dergelijk advies te geven. Dit is een
principiële zaak. Wanneer Hamas een echte vertegenwoordiger is van het
Palestijnse volk dan moet Hamas verantwoording afleggen aan het Palestijnse volk
en niet aan goed gezinde lieden uit dit of een ander continent, hoe goed ze het
ook bedoelen! En natuurlijk helemaal niet aan politici in Israël, de VS of de EU
of zelfs niet aan de VN! Hetzelfde geldt voor Hezbollah. De kwestie van
internationale solidariteit is in wezen zeer eenvoudig. We hebben dat
geformuleerd tijdens de agressieoorlog van de VS in Zuid-Oost Azië:
Steun het bevrijdingsfront op zijn eigen voorwaarden!  Dit is een principe dat valide is voor ons
tijdperk. We moeten ons bewust zijn dat dit een lange historische periode is.
Het imperialisme met zijn genocidale politiek begon honderd jaar voor mijn
geboorte. Ik ben nu 79. Volgende zomer wordt ik 80. Als ik zou zeggen dat ik in
mijn tijd nog een beslissende volksoverwinning hoop te zien, dan zou ik gek
zijn. Mijn kleinkinderen zijn rond de dertig. Wanneer hun kleinkinderen zo oud
worden als ik nu ben, dan zou het kunnen dat zij het einde van dit boze tijdperk
zullen beleven!
February 3, 2006 |
Ik vind dit interview belangrijk om verschillende redenen: 
Gunnar
Myrdal, was professor in de internationale economie, Minister van Handel en
Nobelprijswinnaar in de Economische wetenschappen in 1974 (hij deelde de
zogenaamde ‘Nobelprijs voor Economie’ ). De moeder van Jan Myrdal,